Rozwód a renta Social Security

Kto jest uprawniony

Ogólnie mówiąc, rozwiedziony małżonek (żona albo mąż) amerykańskiego pracownika może otrzymać rentę tytułem małżeństwa (spousal benefits), jeżeli pracownik jest uprawniony do emerytury Social Security albo renty inwalidzkiej, a własna emerytura małżonka byłaby mniejsza od świadczeń po pracowniku. Ponadto muszą być spełnione wszystkie poniższe warunki:

• były małżonek ukończył co najmniej 62 lat,
• małżeństwo trwało co najmniej 10 lat,
• były małżonek nie zawarł drugiego związku (chyba że drugi związek zakończył się rozwodem czy śmiercią),
• pracownik ma co najmniej 62 lata lub pobiera rentę inwalidzką; jeżeli pracownik ukończył 62 lata, ale dalej pracuje, rozwiedziony małżonek nabywa prawo do renty małżeńskiej dopiero po dwóch latach po rozwodzie.

Jak widać, rozwiedziona żona (czy mąż) potrzebuje być w związku co najmniej 10 lat, by dostać rentę rodzinną (spousal benefits) z tytułu małżeństwa. Jeżeli osoba już pobierająca rentę małżeńską rozwiedzie się przed upłynięciem 10 lata pożycia, świadczenia te będą jej wstrzymane.

Zmiana nazwiska po rozwodzie nie ma znaczenia, bo Administracja Social Security znajdzie wnioskodawcę po numerze Social Security i dacie urodzenia. Należy wtedy okazać w urzędzie SSA dokument pokazujący zmianę nazwiska: certyfikat naturalizacji czy orzeczenie sądu.

Były małżonek mieszka w Polsce

Polsko-amerykańska umowa o zabezpieczeniu społecznym, która weszła w życie 1 marca 2009 roku, dała korzystne przywileje rodzinom w Polsce, w tym rozwiedzionym małżonkom.

Mieszkający w Polsce członkowie rodziny amerykańskich pracowników (wdowy, wdowcy, małżonkowie, byli małżonkowie, dzieci) mogą być uprawnieni do świadczeń rodzinnych Social Security na takich samych zasadach, jak gdyby mieszkali w USA. Członkowie rodziny nie muszą być obywatelami amerykańskimi, posiadaczami zielonej karty, ani nie muszą mieć nawet numeru Social Security, ażeby dostawać w Polsce należne im świadczenia rodzinne Social Security. Zniesiony został również dla Polaków stary wymóg życia w związku małżeńskim przez 5 lat na ziemi amerykańskiej.

Umowa emerytalna wniosła jeszcze jedną ważną zmianę. Jeżeli pracownik był zatrudniony w Stanach za krótko, by zostać w pełni ubezpieczonym (10 lat do celów emerytalnych, krócej do świadczeń pośmiertnych), to umowa pozwala na łączenie okresów jego pracy w Polsce i w USA. Więcej informacji znajduje się w książce pt. „Emerytura polska i amerykańska, ich łączenie i skutki Umowy o zabezpieczeniu społecznym”.

Uwaga: SSA potrąca podatek w wysokości 25.5 proc. cudzoziemcom mieszkającym poza granicami Stanów.

Kto zyska, kto straci

Niejeden pracownik obawia się, że jeśli były małżonek wystąpi o świadczenia Social Security z tytułu małżeństwa z nim, to on może stracić lub mieć uszczuploną emeryturę Social Security, albo emeryturę polską, a może obydwie. Panują obawy, że pobieranie renty rodzinnej przez byłego małżonka pozbawi świadczeń obecną żonę/męża.
Niesłusznie. Wypłacanie renty małżeńskiej Social Security byłej żonie (mężowi) przez Administrację Social Security nie powoduje pomniejszenia emerytury pracownika ani renty jego drugiej żony (męża) czy dzieci. Natomiast polski Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) nie jest zainteresowany świadczeniami Social Security.

Wysokość renty rozwiedzionego małżonka jest taka sama, jak obecnej żony czy męża, czyli wynosi maksymalnie połowę podstawy emerytury pracownika dla osób w pełnym wieku emerytalnym (66-67 lat). Osoby młodsze mają renty pomniejszane przez tzw. redukcję aktuaryjną, która wynosi do 30 proc. w wieku 62 lat. Byłemu małżonkowi w wieku 65 lat należy się również ubezpieczenie Medicare.

Czy mąż-pracownik może pozbawić cię świadczeń?

Zdarza się, że niepracujące żony obawiają się, że mężowie przez złośliwość zechcą pozbawić je świadczeń. Przypuszczają bowiem, że wymagana jest zgoda męża, by dostać rentę tytułem małżeństwa z nim (spousal benefis) i medyczne ubezpieczenie Medicare. Niesłusznie.

Pracownik (osoba ubezpieczona) nie może odebrać małżonkowi czy byłemu małżonkowi renty małżeńskiej ani Medicare. Jego zgoda na przyznanie świadczeń nie jest wymagana. Nie jest on nawet informowany, że jego „ex” ubiega się o rentą czy ją otrzymuje.

Po śmierci ex-małżonka

Po śmierci pracownika, jego ex-żona dostanie rentę wdowią Social Security, pod warunkiem, że była w związku przynajmniej 10 lat i osiągnęła co najmniej 60 lat, albo 50 lat, jeżeli jest niepełnosprawna oraz jeżeli nie wyszła ponownie za mąż przed ukończeniem sześćdziesiątki. Pobierana od pełnego wieku emerytalnego renta wdowia wynosi tyle, ile emerytura pracownika, a renta wczesna jest odpowiednio pomniejszana. Nie spowoduje ona uszczuplenia renty wdowiej obecnej żony (męża) pracownika ani renty sierocej jego dzieci.